ROK COUBERTINOWSKI 2013
16.01.2013roku w Centrum Olimpijskim w Warszawie odby?o si? spotkanie z okazji 150 rocznicy urodzin Pierrea de Cobertin. Zainaugurowa?o ono cykl wydarze? kulturalnych i edukacyjnych w 2013 roku. W??czamy si? do tych dzia?a?, przedstawiamy krótki ?yciorys tego niezwyk?ego cz?owieka.
Pierre de Coubertin (1. I. 1863 – 22.. IX 1937) francuski pedagog, historyk, inicjator nowo?ytnych igrzysk olimpijskich, dzia?acz spo?eczny i sportowy, rzecznik usportowienia szkolnego wychowania fizycznego na wzór brytyjski. W latach 1894-1896 sekretarz generalny MKOl, 1896-1925 jego przewodnicz?cy.
Urodzi? si?, jako trzecie dziecko z czworga dzieci, 1 stycznia 1863 roku w Pary?u. By? potomkiem francuskiej ga??zi w?oskiego rodu de Fredych, której protoplast? by? szambelan Ludwika XI, Pierze de Fredy sieur de la Motte. Drugi cz?on nazwiska zosta? przyj?ty od nazwy nale??cych do rodziny, od 1577 r. dóbr Coubertin, po?o?onych trzy mile od Wersalu. Edukacj? szkoln? pobiera? w jezuickim Liceum ?w. Ignacego w Pary?u. 21 pa?dziernika podj?? studia w Szkole Nauk Politycznych, które uko?czy? 25 wrze?nia 1885 r. Ostatecznie uzyska? trzy bakalaureaty: nauk humanistycznych (1880), nauk ?cis?ych (1881) i prawa (1885). Jednak?e pog??bienie wiedzy czy te? d??enie do uko?czenia edukacji akademickiej w pe?nej formie nie by?o celem m?odego barona. Krótkim epizodem by? w mi?dzyczasie jego pobyt s?ynnej wojskowej szkole Saint-Cyr, której zrezygnowa? bezpo?rednio po zakwalifikowaniu si?. Wyra?nie kariera, wojskowa czy polityczna, która tradycyjnie pod??a?a arystokracja francuska, nie odpowiada?a mu.
W swoich zainteresowaniach kieruje si? g?osem powo?ania. Pragnie dokona? dzie?a reformy systemu kszta?cenia i wychowania m?odzie?y francuskiej. W szranki pedagogiczne wkracza ju? w 1887 r. Interesuje go wszystko, co wi??e si? z systemem kszta?cenia i wychowania m?odzie?y. Za g?ówn? wad? obowi?zuj?cego systemu szkolnego uwa?a? encyklopedyzm, prze?adowanie programu nauczania faktami ma?o znacz?cymi, brak ?adu w formalnej strukturze o?wiaty i szkolnictwa oraz nowoczesnej koncepcji programowej. Koncentruj?c swoj? uwag? g?ównie na szkole ?redniej, której program - zdaniem Coubertina - prze?adowany by? wiadomo?ciami bezu?ytecznymi, werbalnymi, opartymi na metodzie pami?ciowej co powodowa?o, ?e charakteryzowa? j? schematyzm, nuda i jednostronna dba?o?? o rozwój intelektualny, postulowa? nasycenie jej dzia?alno?ci sztuk? i wychowaniem estetycznym. Jednak?e nie te problemy sta?y si? g?ównym obszarem jego dzia?alno?ci reformatorskiej, ale zagadnienia aktywno?ci ruchowej m?odzie?y. Zmiana ta dokona?a si? czasie podró?y do Anglii w latach 1883 - 1887 r., gdzie zainteresowa? si? angielskim systemem wychowania fizycznego m?odzie?y, g?ównie osi?gni?ciami Thomasa Arnolda i jego pogl?dem na rol? wychowawcz? gier sportowych. Og?osi? szereg prac po?wi?conych problemom wychowania ze szczególnym uwzgl?dnieniem form ruchowych. Ide? jego by?o odrodzenie Francji przez nowe wychowanie, którego czo?owym zadaniem mia?o by? wzmaganie t??yzny fizycznej m?odej generacji. Dewiz? ró?nokierunkowej dzia?alno?ci Pierre de Coubertina by?o: zahartowa? Francj? przez sport. W??cza si? aktywnie w dzia?alno?? utworzonej w1885 r. federacji francuskich zwi?zków sportowych, która wkrótce przyjmuje nazw? Unii Francuskich Stowarzysze? Atletycznych, której zostaje sekretarzem generalnym.
W 1889 i w 1893 roku Pierre de Coubertin podró?owa? do USA i Kanady. T? ostatni? odby? jako osoba prywatna, natomiast za pierwszym razem by? oficjalnym przedstawicielem rz?du francuskiego i legitymowa? si? instrukcj? nakazuj?c? mu zbadanie ameryka?skich szkó? i uniwersytetów. Podró? 1889 obfitowa?a w liczne konferencje i wyst?pienia, podczas których przedstawia wielokrotnie swoje koncepcje wychowania fizycznego, pedagogiki sportu i idei olimpijskiej, zyskuj?c za oceanem, gdzie istnia?y bogate tradycje sportowe, wielu zwolenników swoich pogl?dów. W czasie tych podró?y utrzymywa? bliskie kontakty z W.M. Solanem profesorem Uniwersytetu w Princetown, oraz prof. A. Whitem, Eliotem i Galmanem. Tych czterech akademików wprowadzi?o barona w wychowawcze idee rozwijane w systemie wy?szego szkolnictwa ameryka?skiego. Wizytowa? presti?owe uniwersytety: Boston, New York, Chicago, New Haven, Ithaca, Washington D. C i inne.
Wizytuj?c ameryka?skie uniwersytety Coubertin by? szczególnie pod wra?eniem ró?norodnych form aktywno?ci sportowej organizowanej tam przez samych studentów. W Princetown jak i na innych ameryka?skich uniwersytetach Coubertin sta? si? ?wiadkiem szerokiej edukacyjnej roli, jak? sport odgrywa w ?yciu studentów. Pod wp?ywem tych do?wiadcze? Coubertin przekona? si? do roli, jak? odgrywa sport w procesie przygotowania m?odych ludzi do podj?cia odpowiedzialnych obowi?zków zawodowych. Uzna?, ?e sport i jego organizowanie dostarcza studentom mo?liwo?? rozwijania cech charakteru i umiej?tno?ci niezb?dnych w ich przysz?ej karierze zawodowej na wysokich urz?dach publicznych. Coubertin przyj?? forsowany na uniwersytetach ameryka?skich pogl?d, ?e poprzez organizowanie w?asnej sportowej aktywno?ci studenci ucz? si? zasad demokracji, a w trakcie rywalizacji sportowej rozwijane s? takie cechy ich charakteru jak: uczciwo??, wytrwa?o??, lojalno?? i sprawiedliwo??. Z uwagi na to, ?e sport przygotowuje do przysz?ego ?ycia zawodowego to, du?o bardziej w?a?ciwe jest organizowanie zaj?? sportowych w przypadku studentów ni? dzieci i doros?ych. To w?a?nie dla ludzi w tym wieku Coubertin planowa? wskrzeszenie igrzysk olimpijskich. Coubertin zetkn? si? z popularnym w Stanach Zjednoczonych masowym sportem widowiskowym. Podziwia? rozmach, zasady organizacyjne, si?? oddzia?ywania, ogromne zainteresowanie oraz emocje, jaki mo?e wywo?a? spektakl sportowy. Wa?nym ?ród?em inspiracji Coubertina staj? si? jego podró?e do Grecji, do ?wie?o odkopanej, przez niemieckiego archeologa Ernesta Curtinsa, staro?ytnej Olimpii. Tam w ruinach ?wi?tyni Zeusa Olimpijskiego, ?wi?tyni Hery, stadionu olimpijskiego, w otoczeniu krajobrazów arkadyjskich, dojrzewa jego idea wznowienia igrzysk olimpijskich. W 1894 r. w Atenach, w towarzystwie literackim Parnas prezentuje wizj? nowoczesnych igrzysk olimpijskich.
W 1892 roku zaproponowa? na Sorbonie wznowienie igrzysk olimpijskich, lecz uczestnicy kongresu, którzy byli zaproszeni w celu uczczenia rocznicy Unii Francuskich Stowarzysze? Atletycznych nie zbyt entuzjastycznie przyj?li t? propozycj?. Niemniej cz?onkowie Unii w roku nast?pnym (1893) powo?ali komisj? ds. przygotowania kongresu sportowego, na którym miano podj?? odpowiednie decyzje. Komisja odby?a dwie narady (w New Yorku - 1893, i w Londynie - 1894) i postanowi?a zwo?a? w dniach 16 - 24 czerwca 1894 roku Mi?dzynarodowy Kongres Sportowy. Kongres sta? si? miejscem wskrzeszenia nowo?ytnych igrzysk portowych, których dat? odbycia wyznaczono na rok 1896, ustanowienia Mi?dzynarodowego Komitetu Olimpijskiego oraz amatorskich zasad olimpijskiego wspó?zawodnictwa sportowego. Coubertuin w latach 1894 - 1896 by? sekretarzem generalnym MKOl, a w latach 1894 - 1925 prezydentem. Za swoje zas?ugi dla ruchu olimpijskiego, otrzyma? tytu? honorowego prezydenta igrzysk olimpijskich. Dzi?ki jego staraniom przyznano MKOl w 1915 r. sta?? siedzib? w Lozannie, w pa?acyku Mon Repos. Autor ideowych podstaw olimpizmu. Opracowa? zasady: Karty Olimpijskiej, olimpijskiego protoko?u, programu otwarcia i zamkni?cia igrzysk, sformu?owa? olimpijskie przyrzeczenie. Na igrzyskach olimpiady 1912 r. w Sztokholmie, wyst?puj?c pod podwójnym pseudonimem, zdoby? z?oty medal w konkursie literatury za wiersz "Oda do sportu".
W dziesi?? lat po studiach, 32-letni Coubertin stabilizuje swoje ?ycie osobiste zawieraj?c 12 marca 1895 roku zwi?zek ma??e?ski z wybrank?, córk? dyplomaty, Mari? Rothan. Ze zwi?zku przychodzi na ?wiat dwoje dzieci: syn Jacques i córka Renee. Wkraczaj?c w samodzielne ?ycie by? Coubertin cz?owiekiem zamo?nym co sprawi?o, ?e nie musia? podejmowa? sta?ej pracy. Dysponowa? fortun? w wysoko?ci 500 tys. franków w z?ocie, w podziale maj?tku przypad? mu rodzinny dom. Jednak?e podejmowane prywatne, tak w obszarze pedagogicznym, jak i olimpijskim przedsi?wzi?cia by?y kosztowne i w coraz wi?kszym stopniu poch?ania?y ?rodki, których ubywa?o. Ruin? finansowa przynios?a ze sob? wojna. Po?ow? nadw?tlonego maj?tku poch?on??y niefortunne lokaty i operacje na gie?dzie. Sytuacja w której si? znalaz?, zmusi?a go do sprzeda?y domu, drastycznego obni?enia bud?etu domowego i standardu ?ycia. Z tych przede wszystkich powodów podejmuje drastyczna decyzj? ca?kowitego wycofania si? z dzia?alno?ci w MKOl. Nie opuszczaj? go w potrzebie przyjaciele, a zw?aszcza najbardziej oddany z nich, sekretarz Szwajcarskiego Komitetu Olimpijskiego, dr Francis Messerli. Jego starania sprawiaj?, ?e MKOl wyst?puje z kandydatur? Coubertina do Pokojowej Nagrody Nobla. Z?o?ony wniosek nie znajduje jednak uznania. W 1936 r. dr Messerli wyst?puje z now? propozycj?: zwraca si? do narodowych komitetów olimpijskich z apelem o zbiórk? na "Fundusz Pierra de Coubertin". W celu zakamuflowania rzeczywistych motywów akcji oficjalnie uzasadnienie g?osi?o, ?e fundusz ma by? oddany do dyspozycji Coubetrina z okazji 50-lecia jego dzia?alno?ci na rzecz reformy wychowania (1886-1936) i przeznaczony na kontynuacj? i zako?czenie zwi?zanych z ni? prac. Nie wszystkie komitety odpowiedzia?y na apel, ale akcja przynios?a plon w wysoko?ci 50 tys. franków szwajcarskich. Uzyskane fundusze, Coubertin odda? do dyspozycji ?ony i córki, zabezpieczy?y podstaw? egzystencji rodziny.
Coubertin pozostawi? po sobie olbrzymia spu?cizn? literack?. Nie licz?c korespondencji i drobnych przyczynków jest to: 20 ksi??ek, 1150 artyku?ów i innych pism - od rozpraw teoretycznych i dora?nych po poezj?. Jego wypowiedzi dotyczy?y pedagogiki powszechnej i reformy wychowania, techniki i pedagogiki sportowej, olimpizmu, studiom historycznym, polityce i socjologii. Umiera nagle na atak serca, podczas spaceru w genewskim parku Lagrange, w dniu 2 wrze?nia 1937 roku, w wieku 75 lat. Pochowany zosta? na cmentarzu Bois de Vaux w grobie, któr? przydzieli?a mu, jako swemu honorowemu obywatelowi wdzi?czna Lozanna, któr? uczyni? stolic? ruchu olimpijskiego. Spoczywa w?ród swoich najbli?szych - ?ony, syna, córki, podczas gdy jego serce zgodnie z ostatni? wol?, znalaz?o miejsce 26 marca 1939 r. w Grecji w Olimpii.
